‘Toen ik door de gang van de middelbare school liep, zag ik Bram* zitten. In het klaslokaal maakte hij zijn wiskundesommen, samen met een begeleider. Eerder was hij niet naar school te krijgen, hij had het pittig en alles liep moeizaam. We hebben daar een uitgebreid traject op gezet met school, zorg en ouders. Nu volgt hij een beperkt programma om weer te wennen aan het schoolritme, maatwerk voor overbrugging,’ vertelt Emnanouil Levendis, leerplichtambtenaar bij Regio Rivierenland. ‘Ik liep even het lokaal in en Bram vertelde me met een glimlach dat het goed met hem gaat. Dat soort momenten, daar doe je het voor.’
Gereedschapskist is breder dan handhaving
Emmanouil is vandaag met zijn collega-leerplichtambtenaar Qwenny Leenders op een middelbare school in Zaltbommel voor preventiegesprekken. Waar veel mensen bij een leerplichtambtenaar direct denken aan handhaving, is dat maar een van de middelen in hun gereedschapskist. Preventie en (zorg)begeleiding zijn minstens zo belangrijk.
Vervelende patronen voorkomen
‘Vandaag staat preventie centraal,’ vertelt Qwenny. ‘We spreken vandaag 23 jongeren met licht verzuim, leerlingen die hier en daar een uurtje hebben gemist of een keer of vijf te laat zijn gekomen. Hun verzuim ligt onder de wettelijke norm, maar kan wel het begin zijn van een zorgelijk patroon.’
Emmanouil vult aan: ‘Door al vroeg in gesprek te gaan, voorkomen we dat het verzuim oploopt. Het zijn informele gesprekken, gewoon even polsen wat er aan de hand is. Samen kijken we waarom een jongere bijvoorbeeld steeds te laat komt en maken we afspraken hoe de leerling dat volgende keer kan voorkomen. Zo besloot een jochie uit de brugklas dat hij ’s ochtends niet meer eindeloos gaat wachten op zijn vriendje, maar gewoon zelf gaat fietsen als het tijd is. Zo’n afspraak wekt vertrouwen.’
Zorgelijke signalen oppikken
Niet elk gesprek geeft het vertrouwen dat het goedkomt. Soms komen er juist signalen naar boven die leiden tot extra actie, aldus Qwenny: ‘Ik sprak net een leerling met licht verzuim die vertelde dat hij naar de psycholoog gaat omdat hij worstelt met allerlei problemen. Dan zitten we er samen met de school wat meer bovenop.’
Zorg en handhaving gaan vaak hand in hand
Als licht verzuim overgaat in zorgelijk verzuim, gaat een leerplichtambtenaar in gesprek met de leerling én de ouders. Zo bezocht Qwenny eind van de middag een moeder en dochter die ze al eerder gesproken had. Toen gaf ze haar het advies om een faalangsttraining te doen en met de mentor in gesprek te gaan.
‘Helaas is dat niet opgepakt,’ vertelt ze. ‘Ook blijft het verzuim heel hoog. Daarom heb ik hen nu een formele waarschuwing gegeven. Daar blijft het niet bij. Ik schakel ook een hulpoverleg in met o.a. het sociaal wijkteam om samen te kijken wat zij nodig heeft en wat we kunnen doen om de schoolgang te bevorderen. Over deze gemaakte afspraken, informeer ik zometeen ook de school.’
Zo werkt team Leerplicht eigenlijk altijd, een mix tussen handhaving (van duidelijke afspraken tot een HALT-traject) én ondersteuning regelen. Hand in hand, dat geeft het beste resultaat.
*Naam is gefingeerd